“เชื่อว่าชาว LSEd ทุกคนมีเฉดสีเขียวในตัวเอง เขียวเข้มบ้าง เขียวอ่อนบ้าง เราจึงหวังว่า การทำโครงการ Green Office นี้จะช่วยปลุกไฟสีเขียวของชาว LSEd ทุกคนให้ลุกโชนขึ้นมา” ดร.สหวรัชญ์ พลหาญ รองคณบดีฝ่ายบริหารและเครือข่ายสัมพันธ์ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์

        บทความนี้เราชวนคุยกับ อาจารย์ ดร.สหวรัชญ์ พลหาญ (อาจารย์นนท์) รองคณบดีฝ่ายบริหารและเครือข่ายสัมพันธ์ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ (LSEd) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่เป็นหนึ่งในชาว LSEd ที่มุ่งมั่นผลักดันเรื่องการดำเนินงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนให้กับคณะฯ และสังคม โดยมีเป้าหมายในการพัฒนาคณะฯ ให้เป็น Green Faculty แห่งแรกของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

        อะไรคือเอกลักษณ์ของ Green Office ของคณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มธ. ?

        ดร.สหวรัชญ์ เล่าว่า สำหรับคณะ LSEd นั้น เอกลักษณ์คือ Green Office ที่มีการเรียนรู้เป็นหัวใจ และการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ของคณาจารย์ในคณะฯซึ่งประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญหลากหลายสาขามาใช้ในการดำเนินงานและแก้ไขประเด็นปัญหาทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ  ของคณะฯ โดยปัจจุบันมีชาว LSEd ทั้งคณาจารย์ เจ้าหน้าที่ และนักศึกษาหลายคนเข้ามามีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนการพัฒนาคณะฯให้เป็น Eco-Friendly Faculty โดยมาเป็นคณะกรรมการ Green Office และคณะทำงานทั้ง 6 หมวด จึงทำให้ชาว LSEd เหล่านี้ได้มีโอกาสเรียนรู้เรื่องการดำเนินงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนผ่านการปฏิบัติจริง ได้ลงมือทำจริง และเรียนรู้ด้วยตนเอง นอกจากนี้ พวกเรายังได้เรียนรู้จากผู้อื่น จากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทำงานและความคิดเห็นระหว่างคณะทำงานหมวดต่าง ๆ และจากผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งแวดล้อมจากภายนอก ทั้งจากภาคเอกชนและภาควิชาการ ที่เรามักปรึกษาหารือกันอยู่เสมอ ตลอดจนได้เรียนรู้ผ่านการอบรมสัมมนาเรื่องสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นทางการอีกด้วย ดังนั้น การเรียนรู้จึงเป็นหัวใจของการดำเนินงานพัฒนาคณะฯ ให้เป็น Eco-Friendly Faculty

        การพัฒนาคณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มธ. ให้เป็น Green Office สำคัญต่อนักศึกษาหรือผู้เรียนอย่างไร?

        การพัฒนาคณะฯ ให้เป็น Green Office หรือ Eco-Friendly Faculty มีผลโดยตรงต่อสุขภาพและความปลอดภัยของนักศึกษา โดยเฉพาะในการดำเนินงานของคณะทำงานหมวดที่ 5 ด้านสภาพแวดล้อมและความปลอดภัย ที่ดำเนินการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีต่อสุขภาพของนักศึกษา ได้แก่ การควบคุมมลพิษทางอากาศในคณะฯ การดูแลให้แสงสว่างภายในคณะฯ ให้เป็นไปตามที่กฎหมายกำหนดการควบคุมมลพิษทางเสียงภายในคณะฯ และการดูแลรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยตลอดจนการป้องกันสัตว์พาหะนำโรค นอกจากนี้ คณะทำงานหมวดที่ 5 ยังดำเนินการด้านการเตรียมพร้อมต่อสภาวะฉุกเฉินของคณะฯ เช่น การติดตั้งและเตรียมอุปกรณ์ดับเพลิงให้มีเพียงพอต่อการใช้งาน การอบรมฝึกซ้อมดับเพลิงและอพยพหนีไฟ และการเตรียมแผนระงับเหตุฉุกเฉิน เป็นต้น

        นอกจากเรื่องสุขภาพและความปลอดภัยของนักศึกษาแล้ว เรายังใช้โอกาสนี้เปิดการเรียนรู้ เปิดหน้าต่างปัญหาสิ่งแวดล้อมให้กับนักศึกษา ตลอดจนคณาจารย์ และบุคลากรของคณะฯ เนื่องจากเราเชื่อว่า ยิ่งเปิดหน้าต่างมากขึ้น ก็ยิ่งทำให้นักศึกษาและประชาคม LSEd รู้ร้อนรู้หนาว รู้สึก -รู้สากับปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นปัญหาสำหรับทุกคนในสังคมเพื่อให้อย่างน้อยที่สุดนักศึกษา รวมไปถึงบุคลากรของคณะฯ เรา แม้ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมในสังคมได้ ก็ยังมีความรู้สึกรู้สาที่จะไม่ไปสร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมให้กับสังคม และในฐานะที่คณะฯ มุ่งผลิตบัณฑิตที่ทำงานเปลี่ยนแปลงสังคม ความรู้ร้อนรู้หนาวกับปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่งซ้อนทับไปกับปัญหาสังคม จึงมีความสำคัญมาก

       เป้าหมายของโครงการนี้ รวมไปถึงโอกาสและข้อจำกัดคืออะไร?

        เป้าหมายของการเป็น Eco-Friendly Faculty  คือการทำให้กิจกรรมต่าง ๆ ภายในคณะฯ มีการบริหารจัดการที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด โดยการใช้ทรัพยากรและพลังงานอย่างรู้คุณค่า มีแนวทางในการจัดการของเสียอย่างมีประสิทธิภาพ รวมไปถึงการเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ เครื่องใช้สำนักงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกมาในปริมาณต่ำ รวมถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและการสร้างการมีส่วนร่วมของบุคลากรและนักศึกษาของคณะฯ

        สำหรับโอกาสในการพัฒนาคณะฯ ให้เป็น Eco-Friendly Faculty ก็คือ บรรยากาศแห่งการเรียนรู้ของคณะฯ ที่เปี่ยมไปด้วยความเคารพซึ่งกันและกัน และการตระหนักและให้คุณค่าแก่การเรียนรู้ ซึ่งช่วยทำให้เกิดความสามัคคีและความร่วมมือร่วมใจภายในคณะฯ ในการบรรลุเป้าหมายได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ ยังมีโอกาสจากการที่คณะฯ เราเป็นธรรมศาสตร์ ซึ่งเป็นสถาบันทางการศึกษาที่ได้มีส่วนร่วมในการปฏิรูประบบสังคมมาโดยตลอด โดยจุดนี้ก็ช่วยทำให้เราสามารถสร้างและพัฒนาความร่วมมือกับองค์กรเพื่อสังคมและสิ่งแวดล้อมภายนอกคณะฯ ที่เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาคณะฯ ให้เป็น Eco-Friendly Faculty ได้อีกด้วย

        ในส่วนของข้อจำกัดก็จะเป็นเรื่องเวลา เนื่องจากคณาจารย์และเจ้าหน้าที่ของคณะฯ จะมีงานประจำหรืองาน routine อยู่ สำหรับนักศึกษาก็ต้องเรียน จึงทำให้เวลาในการทำงานริเริ่มพัฒนาคณะฯ (initiative/non-routine) มีจำกัด ซึ่งตรงจุดนี้ เราจึงพยายามใช้เวลาการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพและให้เกิดประสิทธิผลมากที่สุด

        ประชาคม LSEd มีส่วนร่วมกับเรื่องนี้ได้อย่างไร?

        ชาว LSEd ทุกคนสามารถเข้ามามีส่วนร่วม และเป็นส่วนหนึ่งในการทำเพื่อคณะฯ และเพื่อสังคมได้หลายวิธี ได้แก่

        1)  มาร่วมเป็นคณะทำงาน Green Office ของคณะฯ ในหมวดต่าง ๆ

        2)  เข้ามาเรียนรู้เรื่องการดำเนินงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนผ่านการเข้าอบรมสัมมนาต่าง ๆ ที่คณะทำงาน Green Office จัดขึ้นรวมไปถึงการอ่านหนังสือและศึกษาเพิ่มเติมด้วยตนเอง เพื่อเสริมความรู้และสร้างความตระหนักในเรื่องการรักษาสิ่งแวดล้อม

        3)  การเสนอแนะความคิดเห็นผ่านช่องทางต่าง ๆ ที่คณะทำงาน Green Office เตรียมไว้ให้ เช่น  Line email เพื่อช่วยให้คณะฯ มีการพัฒนาปรับปรุงด้านการดำเนินงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนอย่างต่อเนื่อง

        4)  ติดตามข้อมูลข่าวสาร เกร็ดความรู้ และแนวทางการใช้ทรัพยากรและพลังงานของคณะฯ จากคณะทำงาน Green Office เพื่อเพิ่มความรู้ และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและพลังงาน

        คณะฯ และสิ่งแวดล้อมต่างก็เป็นสาธารณสมบัติ (Public Good) เหมือนกัน คือทุกคนต่างมาใช้งาน โดยที่ไม่มีคนใดคนหนึ่งเป็นเจ้าของ พอไม่มีใครเป็นเจ้าของ ก็ไม่มีใครสนใจดูแล จนเสื่อมสภาพหรือพังพินาศไปในที่สุด ดังนั้น จึงขอเชิญชวนชาว LSEd มาร่วมดูแลคณะฯ และสังคม โดยเริ่มต้นจากการรับผิดชอบตนเองในการเปลี่ยนแปลงสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่อยู่ใกล้ตัว อย่างการทิ้งขยะให้ถูกประเภท การใช้ทรัพยากรน้ำ ไฟฟ้า กระดาษ และหมึกพิมพ์ อย่างรู้คุณค่า ซึ่งเราสามารถทำได้ โดยไม่กระทบคุณภาพชีวิตของเรา

        สุดท้ายนี้ เราเชื่อว่าชาว LSEd ทุกคนมีเฉดสีเขียวในตัวเอง เขียวเข้มบ้าง เขียวอ่อนบ้าง เราจึงหวังว่า การทำโครงการ Green Office นี้จะช่วยปลุกไฟสีเขียวของชาว LSEd ทุกคนให้ลุกโชนขึ้นมา